Wieczorem 10 listopada 2023 r. w salce przy kościele parafialnym w Lubiczu Górnym, udostępnionej dzięki uprzejmości ks. Proboszcza, odbyło się otwarte spotkanie Stowarzyszenia poświęcone udziałowi Żydów w staraniach o odzyskanie niepodległości przez Polskę. Spotkanie wpisywało się w gminne obchody Święta Niepodległości.
Karolina Famulska-Ciesielska przedstawiła prezentację na temat udziału Żydów w polskich oddziałach walczących o odzyskanie niepodległości po latach zaborów. Przed wszystkim przedstawiła dane o udziale Żydów w Legionach Polskich (1914) i omówiła kilka sylwetek żydowskich legionistów. Ważnym elementem tej prezentacji był też udział Żydów w innych polskich zrywach niepodległościowych – w insurekcji kościuszkowskiej, powstaniu listopadowym i powstaniu styczniowym.
Dr hab. Mirosław A. Supruniuk, uznany historyk i wiceprezes Stowarzyszenia, przedstawił dwie prezentacje. W pierwszym wystąpieniu w sposób kompleksowy scharakteryzował udział Żydów w walkach na frontach I wojny światowej, wskazując dane liczbowe, ale też – a może przede wszystkim – złożone uwarunkowania ich statusu w armiach Rosji, Niemiec i Austro-Węgier. Wszystko to autor prezentacji przedstawił w kontekście polskich starań o odzyskanie niepodległości.
W swojej drugiej prezentacji prof. Supruniuk opisał wkład zasymilowanych Żydów w kulturę odrodzonej Polski na przykładzie działalności Mieczysława Grydzewskiego, redaktora „Wiadomości Literackich”. Wokół „Wiadomości Literackich” skupiało się środowisko znakomitych twórców i publicystów, których wpływ na kształt i dzieje kultury polskiej jest nie do przecenienia.
Po prezentacjach wywiązały się ożywione dyskusje. Było wiele pytań i komentarzy. Na pewno spotkamy się jeszcze nie raz, aby rozmawiać o złożonej, wielokulturowej historii Polski.
